نام مقاله : ارتباط میان فریدون با ایزد آب در تمدن ایلام
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان : خدیجه نقی پورفر، ناصر جدیدی
موضوع : تاریخ ایران باستان

مانند بسیاری از اساطیر ایرانی، فریدون نیز این قابلیت را دارد که در متون ودایی پیگیری شود؛ اما پس از جست‌وجو در این متون، تفاوت‌هایی میان نقش‌های فریدون در متون ودایی و میانه ایرانی دیده می‌شود. تاریخ ایران بسیار کهن‌تر از استقرار آریایی‌ها در این فلات است؛ پس این امکان وجود دارد که ریشه‌هایی از این اساطیر را به‌صورت موجود در متون میانه، در تمدن‌های پیش از آریایی ایران نیز پیگیری کرد که تمدن ایلامی یکی از این تمدن‌هاست. عناصر فرهنگی و تمدنی ایلام باستان را همواره می‌توان در ارتباط تنگاتنگ با تمدن میان‌رودان دانست؛ ازاین‌رو در تمدن ایلام، ایزدان میان‌رودانی فراوانی وجود داشته‌اند که البته با کارکرد خاص خود، در ایلام پذیرفته می‌شدند. ائا/انکی (ایزد آب میان‌رودانی) از آن جمله است؛ البته باتوجه به استل‌اونتش‌نپیرشَ چنین به نظر می‌آید که در ایلام نقش‌های او به‌طور کامل به ایزد نپیرشَ نسبت داده شده است؛ اما به هر حال با آنکه نپیرشَ صورتی ایلامی از ائاست، برای شناخت بهتر نقش‌های ایزد آب ایلامی ناچار باید به اسطورﮤ ائای میان‌رودانی مراجعه کرد. با بررسی در اسطورﮤ ائا نکاتی دیده می‌شود که به‌نظر می‌آید ممکن است فریدون را صورت آریایی این اسطوره میان‌رودانی و سپس ایلامی دانست. این مقاله برآن است به روش کتابخانه‌ای و برپاﻳﮥ اسناد موجود، چگونگی ارتباط میان اسطورﮤ فریدون و ایزد آب را در تمدن ایلام، باتوجه به ﭘﻴﺸﻴﻨﮥ میان‌رودانی آن، بررسی کند.